สัปดาห์ก่อนนั่งย่างเนื้อกับ @pruet @TonsTweetings แล้วเกิดคำถามขึ้นมาว่า ทำไมเมืองเชียงใหม่ถึงได้เจริญกว่าลำปางมาก ทั้งๆ ที่ลำปางนั้นอยู่ในจุดยุทธศาสตร์ที่ดีกว่า

ได้ยินคำตอบก็ทำเอาอึ้งอยู่ 2 อย่าง

1. ประวัติศาสตร์ที่เพิ่งสร้าง

อึ้งอย่างแรกคือเชียงใหม่เพิ่งจะมาเจริญกว่าลำปางอย่างเห็นได้ชัดเมื่อไม่ถึงครึ่งศตวรรษนี้เอง … การศึกษาท้องถิ่นสอนอะไรตรูมาเนี่ย นอกจากเรื่องสุโขทัย กรุงศรีฯ กรุงเทพฯ ตามบังคับกระทรวงแล้ว ก็เล่าแต่เรื่องของจังหวัดตัวเองท่าเดียว ละเลยจังหวัดเพื่อนบ้านไปซะงั้น

ยอมรับโดยสัตย์จริงว่า เคยคิดว่าเชียงใหม่เป็นอย่างนี้ได้ เพราะเจ้าดารารัศมี (เมื่อร้อยกว่าปีก่อน) เลยนะเนี่ย

แล้วก็เซ็งตรงที่ว่าไอ้ประวัติศาสตร์โบราณหลายร้อยปี เราจะไปเรียนมันทำไมกันนักหนา เรื่องเมื่อตอนนั้นหลักฐานก็ไม่ใช่จะชัดเจนอะไรมาก แถมวิถีชีวิตของคนในสมัยนั้นก็ต่างจากปัจจุบันไปโดยสิ้นเชิงเสียอีก การบอกว่าเรียนประวัติศาสตร์เพื่อไม่ให้ประวัติศาสตร์ซ้ำรอยก็ไม่ผิดหรอก แต่มันจะมีประโยชน์อะไรถ้าเราถูกบังคับให้เรียนประวัติศาสตร์ที่มันไม่มีทางเกิดขึ้นซ้ำรอยแน่ๆ (สู้รบด้วยช้างม้า, โรคห่ามาทีตายเกือบครึ่งเมือง)

ประวัติศาสตร์ที่มีผลกระทบจริงๆ ต่อปัจจุบันคือช่วงไม่ถึงร้อยปีที่ผ่านมา และเราควรเอาใจใส่กับเรื่องราวเหล่านี้ให้มากขึ้น อย่าเพิ่งไปมองถึงวิธีการว่าเราควรเรียนแบบท่องจำหรือวิเคราะห์เลย แค่หลักสูตรก็มีปัญหาแล้ว (ทั้งๆ ที่การแก้ไขหลักสูตรมันมีแรงต้านน้อยกว่าด้วย)

2. ผลต่อเนื่องจากทางเลือกที่คาดไม่ถึง

อึ้งอย่างที่สองคือเหตุผลที่ทำให้เชียงใหม่เจริญจนถึงจุดนี้ได้ เพราะตอนนั้นลำปางถูกรัฐบาลส่วนกลางวางไว้ให้เป็นจุดยุทธศาสตร์ภาคเหนือ เลยได้เป็นคนเลือกก่อนว่าจะเอาความเจริญจากสถานีโทรทัศน์หรือมหาวิทยาลัยไปตั้งในจังหวัดตัวเอง แล้วลำปางเลือกสถานีโทรทัศน์ช่อง 8 (2503) ทำให้เชียงใหม่ได้มหาวิทยาลัย (2507) มาแทน

ผลพวงจากการที่เชียงใหม่ได้มหาวิทยาลัยมาแบบส้มหล่น ทำให้ความเจริญต่างๆ ค่อยๆ คืบคลานตามมาทีหลัง ไม่ว่าจะเป็นสนามบินนานาชาติ (2513) มหาวิทยาลัยพายัพ (2517) เซ็นทรัลกาดสวนแก้ว (2535) โรบินสันแอร์พอร์ต (2539) แบงก์ชาติ (2540) … และท้ายที่สุด สถานีโทรทัศน์ช่อง 11 (2543)

จะว่าไปข้อนี้ก็เอาเหตุผลในปัจจุบันมาตัดสินอะไรไม่ได้แฮะ เพราะช่วงนั้นการติดต่อสื่อสารก็ไม่ได้สะดวกสบายเหมือนในปัจจุบัน ตกดึกมาไม่มีอะไรให้ทำก็นั่งกลัวผีกันไป อีกอย่างคือสถานีโทรทัศน์คงเข้าถึงคนทั่วไปได้ดีกว่ามหาวิทยาลัยแน่ๆ แต่อย่างน้อยมันก็ได้พิสูจน์แล้วว่า ในระยะยาวนั้น การลงทุนด้านการศึกษาให้ผลตอบแทนที่ดีกว่าการลงทุนในเรื่องการเมือง/บันเทิงแน่ๆ

นั่งนึกไปนึกมาก็อดคิดไม่ได้ว่า ถ้าตอนนั้นเชียงใหม่ได้เป็นคนเลือกก่อนบ้างหละ? จะเป็นฝ่ายเลือกมหาวิทยาลัย (อย่าลืมว่าขณะนั้นเชียงใหม่ก็มีมหาวิทยาลัยแม่โจ้ (2477) อยู่ก่อนแล้ว) หรือเลือกสถานีโทรทัศน์แบบที่ลำปางได้เลือกกันนะ

ทิ้งท้ายหัวข้อสนทนาด้วยเรื่องที่น่าสนใจว่า ต่อไปนี้มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ไม่ได้มีคู่แข่งแค่มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงให้กลัวซะแล้ว เพราะมหาวิทยาลัยพะเยา¹ก็กำลังมาแรงเลยทีเดียว

neizod

author