โอ โชคชะตา
O Fortuna เป็นกลอนที่ดังที่สุดจากบทกวี Carmina Burana ที่เล่นเรื่องเซ็กซ์ สิ่งเสพติด การพนัน และกิเลสตัณหาทั้งหลายของมนุษย์ บทกวีดังกล่าวถูกประพันธ์โดยคณะนักบวช Goliard ในช่วงศตวรรษที่ 11-13 เนื้อเรื่องส่วนใหญ่เขียนในภาษาละติน (อย่าลืมว่าศาสนาก็เป็นแขนงหนึ่งของแวดวงวิชาการ จึงต้องใช้ภาษากลางเพื่อสื่อสารทั่วยุโรปในยุคนั้น) โดยน่าจะมีจำนวนไม่ต่ำกว่าสองร้อยบท แม้บทกวีดังกล่าวจะถูกเรียบเรียงมานานแล้ว แต่มันก็เพิ่งถูกค้นพบอย่างเป็นระบบในปี 1803 ณ อารามของคณะเบเนดิกตินทางตอนใต้ของแคว้นบาวาเรีย หลังจากนั้นก็ถูกย้ายไปเก็บรักษาที่หอสมุดเมืองมิวนิกให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาสืบไป
ภาพกงล้อแห่งโชคชะตา บนหน้าปกของบทกวี Carmina Burana
โดยบุคคลที่เรียกได้ว่าชุบชีวิตให้บทกวีดังกล่าวให้โด่งดัง คงหนีไม่พ้น Carl Orff ชาวมิวนิกผู้เกิดร่วมร้อยปีให้หลังการค้นพบครั้งสำคัญดังกล่าว ที่ได้คัดสรรบทกวีจำนวน 24 บทมาเรียบเรียงใส่ทำนองเป็นบทเพลงในปี 1935-1936 โดยทั้งขึ้นต้นและทิ้งท้ายอัลบัมนี้ด้วยเพลง O Fortuna อันทรงพลัง ที่กล่าวตัดพ้อน้อยใจในโชคชะตาที่มักเล่นตลกกับชีวิตเราทุกคนนั่นเอง
และด้วยความมีเอกลักษณ์ของเพลงบทดังกล่าวจนพาให้มันทะลุจากวงการเพลงคลาสสิกออกมาโลดแล่นบนวัฒนธรรมป๊อปอยู่บ่อยครั้ง ก็ทำให้เราเคยผ่านหูผ่านตากับการแปลเพลงนี้ไปยังภาษาต่างๆ อยู่บ้าง แต่ก็ไม่เคยเจอคำแปลภาษาไทยที่ถูกใจซักที ซึ่งอาจเป็นเพราะความพยายามแปลแบบคงความหมายให้ครบถ้วน โดยเสียสละความสอดประสานกับท่วงทำนองทิ้งไป … อย่ากระนั้นเลย มาลองแปลมันให้ลงสัมผัส1จังหวะอันทรงพลัง โดยพยามคงเนื้อหาให้ไม่หลุดจากต้นฉบับไปไกลซักรอบกันเถอะ!
โอ 
โชค
ชะตา
เฉกเช่นจันทรา
แปร
ผัน
หมุนเวียนเป็นวง
กลม
ข้างขึ้น
เฉิดฉายข้างแรมเหือดหายชีวิตยาก
แค้น
แสนระ
ทมข่มเหงกดขี่แล้วจึงปราณีปั่นหัวหลอกกันฝันมลาย
อดอยาก
ยากไร้อำนาจกว้างไกลก็แค่น้ำแข็งย่อม
ละ
ลาย โชคมหึมาอาจไร้ราคาหมุนวนดังกงล้อเรื่อยไปภยันตรายสุขสมนอกกายสุดท้ายไม่เหลือแม้นสิ่งใดเงามืดคืบคลานปกคลุมไพศาลกัดกลืนตัวตนและลุก
ลามตาชั่งเอนเอียงเราเหลือแค่เสียงสู้รบตบมือความเลวทราม ดวงดับ
อับเฉาโรคภัยรุมเร้ากัดกร่อนไป
จน
ถึงวิญ
ญาณลุกขึ้นเดินต่อแม้กายใจฝ่อจองจำตกเป็นทาสชั่วกาลและ ณ บัดนี้อย่าได้รอรีดีดใยให้สั่นสะเทือน
ฟ้าชะตาลงทัณฑ์ไม่ว่าเธอฉันขอเชิญ
ผองเรา
เศร้าโศ
กา
ในยามวิกฤติเช่นนี้ ก็ขอวอนโชคชะตาโปรดส่งรอยยิ้มกลับมา ให้ทุกท่านปลอดภัยและลืมตาอ้าปากได้ครับ 🙏
-
ไม่ได้มีความรู้ในโคลงฉันท์กาพย์กลอนฝั่งตะวันตกมาก่อน แต่เท่าที่สังเกตจากบทกวีข้างต้น กฎเสียงสัมผัสน่าจะสรุปได้ว่า แต่ละบทมี 4 วรรค แต่ละวรรคมี 4-4-7 พยางค์ โดยในทุกวรรคพยางค์ที่ 4 กับ 8 คล้องเสียงกัน และทุกบทพยางค์สุดท้ายของวรรคทั้งสี่คล้องเสียงกันเป็นคู่แรกกับคู่หลัง … ถ้าใครทราบกฎเพิ่มเติมก็แวะมาบอกด้วยนะ ↩
author