Remember, remember
The 5th of November,
The gunpowder treason and plot!
I know of no reason
Why the gunpowder treason
Should ever be forgot.

Traditional English

นี่คงเป็นบทกวีสุดคลาสสิกอันแสนทรงพลัง ที่ขับให้ฉากเปิดตัวหนังเรื่องนี้เป็นที่น่าจดจำได้อย่างไม่ยากเย็น

แต่หนังก็ไม่ได้มีดีเพียงเฉพาะฉากเปิด เพราะเนื้อหาตลอดทั้งเรื่องก็นับว่าเข้มข้นชวนติดตามไม่แพ้กัน โดยหนังได้แสดงให้เห็นถึงด้านมืดของมนุษย์อย่างอำนาจและการทุจริต ซึ่งก็ดูเหมือนจะเป็นสองสิ่งที่ส่งเสริมเกื้อกูลการมีอยู่ของกันและกันได้เป็นอย่างดี ดังจะเห็นได้ผ่านตัวละครอย่าง Adam Sutler ฆาตกรเลือดเย็นผู้จงใจคร่าชีวิตประชาชนนับแสนเพื่อก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งผู้นำสูงสุดของประเทศ

แม้หนังเลือกที่จะเล่าเรื่องส่วนใหญ่ผ่านสายตาของ Evey Hammond ประชากรยุคถัดมาผู้ไม่เคยได้สัมผัสรับอิสรภาพ เพราะตั้งแต่เกิดจนเติบใหญ่เธอก็อยู่ภายใต้ระบอบอำนาจนิยมเบ็ดเสร็จมาโดยตลอด ระบอบที่ทำให้เราได้เห็นโฆษณาชวนเชื่อที่คอยบิดเบือนสร้างภาพเข้าข้างรัฐบาลอยู่เป็นนิจ พร้อมกฎหมายต่างๆ ที่เขียนออกมาเพื่อเสริมสร้างความมั่นคงของรัฐเป็นหลัก นั่นก็คงไม่ใช่เรื่องแปลกหากเราจะสัมผัสได้เช่นกันว่าไม่มีใครเชื่อมั่นไว้ใจในตัวรัฐบาลเลย เพียงแต่พวกเขาเหล่านั้นต่างถูกกดทับเอาไว้ด้วยความหวาดกลัว และประกายของความหวังเพียงเล็กน้อยเท่านั้นก็เพียงพอที่จะจุดชนวนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้

ซึ่งนั่นก็คือสิ่งที่ V ผู้ที่เปี่ยมล้นไปด้วยความโกรธแค้นจากรัฐบาลอันแสนฉ้อฉล มอบเป็นของขวัญให้แก่ผู้คนด้วยการระเบิดตึกรัฐสภา ตึกที่ถือได้ว่าเป็นสัญลักษณ์การธำรงอยู่ของรัฐบาลนั่นเอง

อย่างไรก็ตาม ฉากที่วนเวียนกลับมาให้เราคิดคำนึงมากที่สุด กลับเป็นฉากล้มโดมิโนในคืนก่อนที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลง … อันที่จริงก็ต้องยอมรับว่าครั้งแรกที่ดูเราไม่ได้รู้สึกเอะใจไตร่ตรองอะไรกับฉากนี้แม้แต่น้อย จนกระทั่งได้เปิดดูมันซ้ำอีกครั้งและอีกครั้ง ที่ทำให้เราเริ่มซึมซับสัญลักษณ์ต่างๆ ได้มากขึ้นและมากขึ้น ถึงกระนั้นเมื่อถึงฉากนี้ทีไรเรากลับไม่สามารถหาข้อสรุปได้ซักทีว่าโดมิโนชิ้นสุดท้ายที่ยังไม่ล้มนั้นหมายถึงใครกันแน่?

ในแง่หนึ่ง หากมองว่าโดมิโนแต่ละตัวเปรียบได้ดั่งองคาพยพของรัฐที่บังคับใช้อำนาจกดขี่ประชาชน การล้มลงของโดมิโนตัวแรกก็คือการถูกรุมประชาทัณฑ์ของสมาชิกพรรคชั้นปลายแถว ผู้หลงระเริงในอำนาจจนพลาดพลั้งจับตายเด็กที่ฝ่าฝืนกฎหมายความมั่นคงเพียงแค่ฉีดสเปรย์วาดสัญลักษณ์ เหตุการณ์นี้นับว่าเป็นการเติมเชื้อไฟให้ความโกรธแค้นของผู้คนลุกโชนจนเอาชนะความกลัวได้ในที่สุด และนำไปสู่การต่อต้านอำนาจรัฐที่ฉ้อฉลทั้งหลายไล่ขึ้นไปเรื่อยๆ เช่นนี้แล้วโดมิโนตัวสุดท้ายก็คือ Sutler ผู้นำอำมหิตที่ต้องถูกกำจัดออกจากพีระมิดแห่งชนชั้น เพื่อถอนรากถอนโคนอำนาจชั่วร้ายให้หมดสิ้นไป

หรือในอีกแง่หนึ่ง เมื่อมองว่าโดมิโนตัวต่างๆ คือแผนการแก้แค้นของ V ที่มุ่งกำจัดสรรพสิ่งชั่วร้ายที่รัฐบาลได้ทิ้งไว้ แต่เพราะเขาเองก็เป็นปีศาจตนหนึ่งที่ถูกสร้างขึ้นโดยรัฐเช่นกัน โดมิโนตัวสุดท้ายก็คือตัวเขาเองที่จำเป็นต้องหายออกไปจากสมการ เพื่อเปิดทางให้ประชาชนคนทั่วไปได้เป็นผู้สร้างโลกใหม่โดยไม่มีมือของปีศาจเข้ามาแทรกแซง (ถึงอย่างไร V ก็ไม่ได้สนใจโลกใบใหม่อยู่แล้ว ในใจมีแต่เพียงการแก้แค้นเท่านั้น)

และมันก็คงยากที่จะปฏิเสธในแง่ที่ว่าโดมิโนทั้งหมดเปรียบได้ดั่งประชาชนที่หวาดกลัว แต่เมื่อมีผู้ที่ตื่นรู้ที่มองเห็นความอยุติธรรมรอบตัวและตัดสินใจต่อสู้เพื่อความเปลี่ยนแปลงแล้ว ผู้นั้นย่อมส่งแรงกระเพื่อมให้ผู้อื่นตื่นขึ้นมามองเห็นและต่อสู้กับความอยุติธรรมเช่นกัน ในทางนี้ โดมิโนตัวสุดท้ายย่อมหนีไม่พ้น Evey ผู้ที่ต้องตัดสินใจว่าจะละทิ้งโลกใบเก่าที่แม้จะโหดร้ายแต่ก็เต็มไปด้วยสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจ แล้วต่อสู้ก้าวไปสู่โลกใบใหม่ที่เปี่ยมไปด้วยความหวังแม้จะไม่รู้ว่ามีสิ่งใดรออยู่หรือไม่

หรือบางทีทุกคำตอบอาจจะถูกต้องพร้อมกันหมดก็เป็นไปได้ ดังในฉากจบหนังที่ Evey ตอบถึงตัวตนของ V ภายใต้หน้ากาก Guy Fawkes ไว้ว่า

He was Edmond Dantes,
and he was my father
and my mother,
my brother,
my friend.
He was you
and me.
He was all of us.

Evey Hammond, V for Vendetta (2005)

แล้วคุณหละ คิดอย่างไรกับโดมิโนตัวสุดท้ายตัวนี้?

neizod

author